Τρεις εικόνες για τον Άγιο Χαράλαμπο

9-2-2023

Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός

Το κείμενο είναι του 2021,

αλλά λόγω εορτής επιβάλλεται η θύμηση του

Ο Άγιος Χαράλαμπος εορτάζεται με κάθε μεγαλοπρέπεια από τις αρχές του 19ου αιώνα ως Πολιούχος της πόλεως του Ληξουρίου και ευρύτερα ως άγιος προστάτης της περιοχής επαρχίας Πάλης.

Το 2020 με τις ευλογίες του Μητροπολίτη μας, κου Δημητρίου, με την επιθυμία του εφημέριου του Ιερού Ναού του Αγίου Χαραλάμπους,

π. Ιωάννη Φραγκισκάτου και με χορηγό τον Παναγή Ατσάρο, εκδόθηκε η εργασία του υπογράφοντα το κείμενο, που αφορούσε στην ιστορία του ομώνυμου ναού στο Ληξούρι.

Σε αυτή τη σύντομη αναφορά μου, θέλω να παρουσιάσω τρεις εικόνες του Αγίου Χαραλάμπους, από τις πολλές ενδιαφέρουσες στην αξία τους, τις οποίες και έχω καταγράψει, για να τιμήσω τον μεγάλο ιερομάρτυρα του Χριστού, Χαράλαμπο.

1. Φορητή εικόνα μικρών διαστάσεων που εικόνιζε τον άγιο Χαράλαμπο δεόμενο στον Χριστό, και στέκεται ενάντια στην πανώλη την οποία και καταπατά. Στο κάτω μέρος εικονίζονταν οι τρεις Ιεράρχες. Η εικόνα ανήκε στην Επτανησιακή Αγιογραφική Σχολή, αποδιδόταν σε Ληξουριώτη αγιογράφο του 18ου αιώνα και ήταν τοποθετημένη στο βορεινό τοίχο του ναού της Παναγίας των Τυπαλδάτων ή όπως την έλεγαν παλιά, η Παναγία στον Ποταμό. (Χαυδάτα). Δυστυχώς, η εικόνα όπως και όλη η εκκλησία, καταστράφηκε ολοσχερώς από τη φοβερή πυρκαγιά, που ξέσπασε από βραδύς, της εορτής του Αγίου Χαραλάμπους το 2020.

2. Παρόμοια εικόνα, με αυτή της Παναγίας του Ποταμού στα Τυπαλδάτα, μικρών διαστάσεων, εξαιρετικής τέχνης, προσεγμένη στις αγιογραφημένες μορφές, είναι αυτή που ανήκει στον ιερό ναό Μητροπόλεως του Ληξουρίου, Παντοκράτορα. Η εικόνα στο κάτω μέρος εικονίζει στοιβαγμένα πτώματα, θύματα της πανώλης μέσα σε μια σκληρή χρωματική μαυρίλα, ενώ ίσα που ξεχωρίζει ένας σκελετός, που υποδηλώνει το κακό της φοβερής αρρώστιας.

Αντίθετα, στην εικόνα του Αγίου Χαραλάμπους στα Τυπαλδάτα οι νεκροί εικονίζονται ως πτώματα πεταμένα στο δρόμο, πίσω και πλάι από τον εικονιζόμενον άγιο Χαράλαμπο και στο κάτω μέρος, μπροστά στα πόδια του, ξεπροβάλει ο θανατικός σκελετός του κακού. Οι δυο εικόνες έχουν ομοιότητα, αλλά και κάποιες διαφορές. Πιθανόν να είναι έργα του ιδίου αγιογράφου. Ενδιαφέρον αγιογραφικό είναι η παράσταση « της ευλογίας από τον Χριστό προς τον άγιο Χαράλαμπο και το στεφάνωμα αυτού ως δόξα Θεού και υψίστη τιμή από τους αγγέλους, προσφέροντάς του ως στέφανον, ενεπίγραφο ειλητάριο ». Μάλιστα το ειλητάριο το αγγίζει και ένας από τους θνητούς, υποστηρίζοντας τη θεία αμοιβή από τον Ύψιστο Θεό. Λαός και άρχοντες, τοποθετημένοι αγιογραφικά, δεξιά και αριστερά της εικόνας συμπληρώνουν το κύριο θέμα που είναι το θαύμα του αγίου Χαραλάμπους εναντία στην πανώλη.

3. Η εικόνα του αγίου Χαραλάμπους δια χειρός του εξαίρετου αγιογράφου ιερομονάχου Παρθενίου Λουκέρη το 1921, δείχνει τον άγιο μετωπικό και ευλογών, κρατώντας το ευαγγέλιο στο ένα χέρι. Το έργο, είναι μια εικόνα μετρίων διαστάσεων και αγιογραφημένη πάνω σε ξύλινη φτενή επιφάνεια. Ωστόσο, ο ίδιος αγιογράφος, μας έχει αφήσει με τον χρωστήρα του, σε αρκετούς ναούς τη μορφή του αγίου Χαραλάμπους, έτσι πάντα «μετωπικό και ευλογούντα».

Χρόνια Πολλά και καλά